Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders
Kaap Hoornvaart
Op 29 januari 1616 ontdekten Jacob le Maire en Willem Cornelisz. Schouten een nieuwe, korte, passage van de Atlantische naar de Stille Oceaan. De nieuwe passage noemden ze Straat Le Maire. Het belangrijkste doel van de ontdekkingsreis was bereikt.
Doorvarend ontdekten ze een kaap, de uiterste zuidpunt van Zuid- Amerika, die noemden ze naar hun thuishaven Kaap Hoorn.
De laatste zeilende vrachtschepen rondden de Kaap begin vorige eeuw, op de graanvaart vanuit Australië en de nitraatvaart van Chili naar Europa. Op die reizen was de ronding van Kaap Hoorn het dieptepunt in het zware bestaan van de opvarenden en tegelijk het hoogtepunt van hun zeemansprestatie. Zeelui die dit hebben meegemaakt voelen zich met elkaar verbonden.
Amicale
De eersten die aan dit gevoel van verbondenheid vorm gaven waren enkele Franse kapiteins, die in 1933 te St. Malo de "Amicale des Capitaines au Long Cours Cap Horniers" oprichtten. Na de Tweede Wereldoorlog, toen de zeilvaart was verdwenen, ontstonden in verschillende landen secties van de Amicale. Inmiddels heeft de Amicale zichzelf opgeheven in verband met de eindige leeftijd van zijn leden.
Vereniging van Kaap-Hoornvaarders
Nederlandse zeelieden die ooit om Kaap Hoorn zeilden, richtten in 1959 de Vereniging van Nederlandse Kaap-Hoornvaarders op, met Hoorn als zetel. De Vereniging heeft een tijd van bloei gekend met circa 70 Kaap Hoornvaarders. Zij gaf een tijdschrift uit waarin herinneringen van de leden werden gepubliceerd. Een selectie daaruit verscheen in het boek Dwarsgetuigd waarin het leven en werk van Nederlandse zeelieden op de grote zeilschepen is vastgelegd. In 1985 werd de Vereniging omgezet in de Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders. De Stichting stelt zich ten doel de herinnering levend te houden aan de grote zeilvaart, in het bijzonder aan die rond Kaap Hoorn. In 2008 overleed de laatste Nederlander die Kaap Hoorn met een vrachtzeilschip rondde. De afgelopen decennia zijn er zowel diverse solozeilers om de kaap gezeild als ook vele deelnemers aan de moderne Rond de Wereld Races.
Activiteiten
De grote zeilvaart rond Kaap Hoorn is een onderbelicht deel van de Nederlandse maritieme historie. Daarvoor was zij te internationaal. De presentatie ervan is bij de musea summier gebleven. De Kaap Hoornvaart is voor velen echter het meest indrukwekkende deel van de zeevaartgeschiedenis. De herinnering aan de daar geleverde nautische prestaties dient bewaard te blijven. De Stichting Nederlandse Kaap Hoorn-vaarders zet zich daarvoor in door een permanente presentatie in de Oudheidkamer in Hoorn. Bovendien geeft de Stichting diverse publicaties uit en organiseert zij lezingen over de Kaap Hoornvaart en de zeevaart.